Single malt Scotch whisky is een van de snelst groeiende categorieën, niet alleen in de whiskywereld, maar in de hele drankindustrie. Van veeleisende drinkers die steeds beter weten hoe ze hun whisky proeven, tot verzamelaars die exorbitante cijfers zoeken om felbegeerde zeldzaamheden te bemachtigen, single malt Scotch whisky, hoewel oud in zijn wortels, is het afgelopen decennium een fenomenaal succesvol product geworden.
De Schotten hebben de wereld enkele van de beroemdste en meest baanbrekende uitvindingen gegeven (wegen, kanalen, de fiets, de telefoon, de Amerikaanse marine… de hele lijst is absurd uitgebreid) en niet te vergeten Sean Connery, hoewel de uitvinding van whisky vaak ten onrechte is toegeschreven aan hun innovatieve natie. Whisk(e)y zoals we het nu kennen, werd voor het eerst gedistilleerd in Ierland, hoewel het niet lang duurde voordat de Schotten het recept in handen kregen en deden waar ze goed in zijn (inclusief het verwijderen van de "e").
Single malt Scotch whisky is misschien wel de meest bekende en favoriete stijl van dram in de whiskywereld. Hoewel andere categorieën een verbeterd marktaandeel hebben, groeit de categorie single malt Scotch whisky exponentieel en is nog steeds de koning van de whiskyberg, als je wilt. Hier gaan we alles opsplitsen wat er te weten valt over de ongrijpbare geest.
Geschiedenis van Schotse whisky
Het was een lange weg van het graan naar The Glenlivet. Zonder uren van je leven te nemen, is Schotse whisky geëvolueerd van een drankje genaamd uisge beatha (probeer het niet uit te spreken, het is Gaelic-je zou je voicebox kunnen beschadigen), wat "levenswater" betekent (niet anders dan in Frankrijk eau de vie). Hoewel gedistilleerde dranken al enige tijd in Europa werden gedistilleerd en tot op zekere hoogte meer rudimentaire alcohol in Noord-Afrika, was whisky daarvoor een ander beest. Schotse whisky werd al vroeg populair dankzij koning Henry VII, die in 1495 acht bollen (dat is veel) mout schonk aan een broeder John Cor, om ongeveer 1.500 flessen te distilleren uisge beatha.
Dit is de eerste geregistreerde vermelding van de goede dingen in de geschiedenisboeken (The Exchequer Rolls of Scotland om precies te zijn), maar we kunnen aannemen dat als hij in staat was om 1500 flessen van het spul te maken, oude maat John Cor al distillatie had tot een fijne kunst, zoals waarschijnlijk zijn voorouders en vele anderen deden.
Toen het Britse parlement in 1823 een nieuwe manier van belastingheffing op whisky invoerde, verdubbelde de (legale) productie echter van de ene op de andere dag. Acht jaar later werd de eerste column nog steeds geboren, wat zowel de kwaliteit als de output van graanwhisky verbeterde, wat de deur opende voor grootschalige blending. Hoewel we ons hier concentreren op Single Malts, was de verspreiding van blended Scotch een van de redenen waarom de Schotse geest een wijdverbreide populariteit genoot - dit was misschien wel het begin van de Schotse whisky zoals we die nu kennen.
Hoe Scotch Whisky wordt gemaakt
Het zeer eenvoudige recept vereist gerst of graan, gist en Schots water. Aangezien dit artikel over single malt Scotch whisky gaat, houden we ons daaraan, want de andere kunnen erg verwarrend zijn.
Gemoute gerst is gerst die enigszins heeft kunnen ontkiemen, waardoor enzymen worden geactiveerd, zodat het zetmeel zich tijdens het pureren tot suiker kan ontwikkelen. Dit wordt vervolgens gedroogd en vermalen tot een grof poeder dat bekend staat als "grist", voordat er heet water aan wordt toegevoegd: beginnend bij ongeveer zestig graden en stapsgewijs nadert het kookpunt. Dit lost de suikers op en staat bekend als de puree.
Na het pureren staat deze vloeistof nu bekend als het "wort", dat wordt afgekoeld en gist wordt toegevoegd, die op zijn beurt de suikers begint om te zetten in alcohol. Er worden ook congeneren geproduceerd, die smaak aan de whisky toevoegen. Deze "wash", die erg lijkt op een ongehopt bier, schuimt terwijl kooldioxide wordt geproduceerd - dit duurt ongeveer twee dagen, in welk stadium de was tussen de zes en acht procent alcohol per volume (ABV) is.
Dit gaat nu in een koperen potstill waarvan de vorm een grote invloed heeft op de smaak van het eindproduct. Koper heeft de voorkeur vanwege zijn neutraliteit bij contact met alcohol. Er wordt warmte toegepast (genoeg om de alcohol te verdampen, maar niet het water) en de damp wordt door de "zwanenhals" geleid, waar het condenseert over spoelen gevuld met stromend koud water. De eerste rit door de distilleerketel produceert een heldere geest van ongeveer twintig procent ABV. De tweede run, die het "hart van de run" vangt, dat wil zeggen, het pure, schone, centrale deel van het distillaat, is meer dan zestig procent ABV. De "koppen" (het eerste deel dat van de destillatieketel loopt) en de "staarten" (de laatste) worden gerecirculeerd in toekomstige batches, om ervoor te zorgen dat een van de resterende harten kan worden geëxtraheerd.
Zodra de nieuwe alcoholische drank is gedistilleerd en de distilleerder tevreden is met de vloeistof, wordt deze in eikenhouten vaten geplaatst, voornamelijk die die eerder voor bourbon of sherry werden gebruikt, en bleef minimaal drie jaar staan (hoewel de meeste whisky's met een leeftijdsaanduiding zal aanzienlijk langer verouderen dan dit). Veel van de vloeistof verdampt in deze tijd (dit staat bekend als de "angel's share"), terwijl de smaken van de eik (en wat er vooraf in zat) zich langzaam aan de vloeistof in het vat overgeven.
Tenzij het een batch van één vat is, of gebotteld op vatsterkte, wordt de vloeistof die van de vaten komt vervolgens naar smaak gehuwd en wordt gedestilleerd water aan de Schotse whisky toegevoegd om het gewenste alcoholgehalte te bereiken (dit moet minimaal veertig procent).
Wat is Single Malt Scotch Whisky?
Het verschil tussen een single malt en elke andere whiskystijl is niet zo groot, maar het eindproduct wordt niet voor niets gevierd. Single malts zijn malts die volledig zijn gemaakt van gemoute gerst (geen ander graangehalte) en gemaakt in een enkele distilleerderij. Verschillende leeftijden whisky kunnen in het uiteindelijke pakket worden gebruikt, maar de jongste whisky is degene die op het etiket moet worden weergegeven (het is niet ongebruikelijk dat bijvoorbeeld een twaalfjarige uitdrukking een kleine hoeveelheid oudere whisky's heeft toegevoegd om kleur, rijkdom en textuur te geven).
Een ander groot verschil dat gepaard gaat met een prachtig gerijpte single malt Scotch whisky is de van nature rijke kleur. Hoewel het kan variëren van stro, gouden tinten tot rijk houtachtig bruin en zelfs robijnrood als het licht er doorheen valt, vertoont single malt whisky zelden één kleur die gebruikelijk is in melanges: geel.
Is de whiskyregio belangrijk?
In één woord: ja. Maar de regionaliteit van single malt-whisky's is meer een kwestie van persoonlijke voorkeur dan iets anders. Hoewel bepaalde regio's enigszins verschillende productiemethoden hebben (bijvoorbeeld het verbranden van turf op Islay zal een rokerige whisky produceren), wordt het essentiële recept voor whisky unaniem gebruikt in de verschillende regio's van Schotland.
De vier belangrijkste regio's voor Schotse single malt whisky zijn: Islay, Highland, Lowland en, de meest populaire, Speyside. Een andere, Campbelltown, huisvestte ooit meer dan dertig distilleerderijen, maar heeft er nu nog maar drie in bedrijf.
Terwijl de Highlands bogen op de grootste, zowel qua geografie als output, herbergt Speyside het grootste aantal producenten, waaronder enkele van de meest geliefde en herkenbare namen in de industrie, waaronder The Glenlivet.
Het dankt zijn naam aan de rivier de Spey, die water levert aan veel van de distilleerderijen, en bevat ongeveer de helft van de distilleerderijen in het hele whiskyproducerende land.
Er zijn ook de eilanden, die meestal worden beschouwd als onderdeel van de Hooglanden, maar niet verbonden zijn met het vasteland: Arran, Jura, Mull, Orkney en Skye, die elk een minimale output hebben.
Net als bij wijn zal de regionaliteit van invloed zijn op het eindproduct in termen van: terroir, wat tot uiting komt in het gebruikte water, de geoogste gerst en het moutproces, maar de productiemethoden blijven fundamenteel identiek tussen distilleerderijen (net als champagne is Schotse whisky een sterk gereguleerd product om te produceren, met veel wettelijke controles die kwaliteit en consistentie garanderen).
Hoe Single Malt Scotch Whisky te drinken?
De eenvoudigste regel is: zoals u het wilt. Terwijl puristen hun neus ophalen bij de minste aantasting van hun kostbare geest, zullen de meest verstandige kenners of barmannen beweren dat als je ervoor betaalt, je het kunt krijgen zoals je wilt. Hoewel een whisky en cola zelden worden verbeterd met een duurdere dram zoals een single malt, zijn er manieren om een prachtige premium spirit te proeven die je zeker moet proberen voordat je je favoriete mixer toevoegt.
Ten eerste is een proefglas, of "Glencairn"-glas, de beste manier om kennis te maken met de heerlijke aroma's en smaken die je aantreft in een single malt uit Schotland. Begin door te controleren of het schoon is en vrij van andere geuren (vaatdoeken zijn berucht omdat ze een vage geur van afwasmiddel achterlaten) - de beste manier om dit te doen is door een kleine hoeveelheid whisky in het glas te gieten, het rond te draaien en dan te gieten uit. Het belang van het gebruik van een proefglas (ook wel tulp genoemd) komt neer op zijn unieke vorm, waarbij het de delicate aroma's van de inhoud naar de neus richt, in tegenstelling tot een rotsglas.
Schenk je whisky in het glas en breng het naar je neus. Het is ongelooflijk belangrijk om de whisky met je mond open te ruiken (dit zal meer frisse lucht in je reuk brengen en helpen om de "hete" geur van de drank te overwinnen). Als het een bijzonder sterke whisky is (dwz het heeft een vatsterkte ABV), kun je een paar druppels water toevoegen, of de meer vluchtige elementen een paar minuten laten ademen, hoewel het altijd een goed idee is om het te proberen. zoals eerst, voordat je je ermee bemoeit.
Whisky wordt altijd het best geproefd rond vijfendertig procent ABV, dus een theelepel water zal een enorm verschil maken bij het helpen openen van enkele van de rijkere, olieachtige smaken in het glas, evenals het tonen van enkele van de meer fruitgedreven kenmerken.
De Glenlivet 12 jaar oud
Afkomstig uit Bonnie Speyside, is The Glenlivet 12 Year Old een van Australië's, ja, 's werelds meest geliefde whisky's, hoewel het voor een korte tijd op een mysterieuze onderbreking is geweest…
Gelukkig voor whiskyliefhebbers over de hele wereld, is deze heerlijke single malt weer terug in de schappen na zijn korte vakantie (en afwezigheid doet het hart sneller groeien, toch?) De distilleerderij had eerder Founder's Reserve uitgebracht, een even heerlijke maar duidelijk andere no-age -statement whisky, om de massa in de tussentijd tevreden te houden, en terwijl niemand een fakkel en hooivork greep, was het duidelijk dat slimme drinkers hun favoriete twaalf jaar oude single malt terug in de aanbieding wilden hebben.
Nu is The Glenlivet 12 Year Old terug in zijn oorspronkelijke (fijne) vorm.
Een neus die koffie, karamel, vanille en steenvruchten laat zien, opent zich naar een van de meest uitgebalanceerde voorste smaakpapillen van een twaalfjarige single malt die je waarschijnlijk zult vinden. Rijk, licht vettig en met een aangename zoetheid, de middensmaak is precies de juiste hoeveelheid taai, en vormt een aanvulling op de klassieke Glenlivet-balans tussen fruitig en romig, met een zuivere afdronk die je niets anders laat verlangen dan nog een glas .
